Tiểu sử Bác sĩ Alexandre Yersin – Người tìm ra Đà Lạt

Bác sĩ Alexandre Yersin

Tên tuổi và sự nghiệp của Alexandre Yersin, một danh nhân khoa học nổi tiếng thế giới, một nhà bác học có chí và có tầm, đã trở thành huyền thoại với đất nước và con người Việt Nam.

1. Thiếu thời

Alexandre Émile Jean Yersin sinh năm 1863 tại Aubonne là con út trong gia đình có ba người con. Bị xuất huyết não, cha ông qua đời chỉ ba tuần trước khi Yersin được sinh ra. Mẹ của ông đã một mình nuôi dạy ba người con và chuyển đến Morges, nơi bà mở trường dạy nội trợ và cách cư xử cho phụ nữ trẻ.

Alexandre Émile Jean Yersin

2. Học vấn

Trở về Paris, Yersin xin nhập quốc tịch Pháp vì lúc đó chỉ có công dân Cộng hòa Pháp mới được hành nghề y. Ông gia nhập Viện Pasteur mới thành lập ở Paris năm 1889 với tư cách cộng tác viên với Roux, hai người đã phát hiện ra độc tố bạch hầu (do trực khuẩn gây ra)

Theo lời mời của Émile Roux, ông gia nhập trung tâm nghiên cứu của Louis Pasteur tại Trường Sư phạm Paris (École Normale Supérieure) vào năm 1886, nơi ông nghiên cứu việc tạo ra huyết thanh chống bệnh dại.

Khi trở lại Paris, Yersin xin nhập quốc tịch Pháp vì chỉ có công dân Cộng hòa Pháp lúc đó mới được hành nghề y. Năm 1889, ông gia nhập Viện Pasteur mới thành lập ở Paris với tư cách là đồng nghiệp với Roux, người đã phát triển độc tố bạch hầu.

Alexandre Yersin – Nhà khoa học chân chính

3. Đến Đông Dương

Tuy nhiên, nhà khoa học trẻ đầy triển vọng này không hài lòng với môi trường học thuật đỉnh cao ở Paris. Yersin đã viết cho mẹ của mình: “Con sẽ không buồn nếu phải rời Paris vì con thấy chán ngấy kịch nghệ, đám thượng lưu làm con kinh tởm, và đời mà không đi thì còn gì là đời”.

Khi chắc chắn rằng Yersin có thể Không bị thuyết phục ở lại Paris, Louis Pasteur đã viết thư cho Công ty Messageries Maritimes, đề cử Yersin làm bác sĩ của con tàu.

Vừa làm bác sĩ trên sông Volga, vừa đi lại giữa hai thành phố Sài Gòn và Manila, Yersin tự tổ chức những chuyến thám hiểm ở Philippines và Nam Kỳ, tích lũy kiến ​​thức và kinh nghiệm cho ước mơ khám phá các vùng miền. Năm sau, Yersin được điều động về tuyến hàng hải Sài Gòn – Hải Phòng mới mở, làm bác sĩ trên con tàu Sài Gòn chỉ nặng bằng nửa con sông Volga, di chuyển dọc bờ biển.

Tiểu sử bác sĩ A.Yersin

Andrien Loir, cháu trai và là một trong những đệ tử đầu tiên của Pasteur, đã tiếp cận Yersin và nhờ sự giúp đỡ của đồng nghiệp cũ cho kế hoạch thành lập viện Pasteur ở Úc, khi đó là một quốc gia trên lục địa đang phát triển nhanh chóng. phát triển mạnh, nhưng Yersin từ chối vì ông đã từ chối lời đề nghị của Calmette trước đó.

4. Thám hiểm

Ông Năm (người dân nơi đây gọi như vậy là Yersin) là bác sĩ người Âu đầu tiên hành nghề tại khu vực này. Ông nhận tiền thuốc men từ những người có máu mặt và có tiền, nhưng vẫn tiếp tục chữa bệnh miễn phí cho người nghèo, mặc dù ông thường không thể phân biệt được sự khác biệt giữa hai người, trong khi vẫn luyện tập chạy điền dã.

Để tìm đường vào Sài Gòn, Yersin đạp xe đến Phan Rí, thuê người dẫn đường băng rừng, tìm đến cao nguyên Di Linh nhưng không thể đi xa hơn, phải quay lại Phan Thiết rồi bắt tàu qua Nha Trang. Tuy nhiên, Yersin vẫn tiếp tục ý định khám phá dãy núi bí ẩn dọc theo dãy Trường Sơn, khi đó là một vùng hiểm trở và hoang vắng, nơi sinh sống của các dân tộc thiểu số không chịu khuất phục trước triều đình.

Với mục đích tìm đường từ Nha Trang dọc biển Baltic qua dãy Trường Sơn sang bên kia sông Mekong. Yersin sử dụng số tiền tiết kiệm ít ỏi còn lại của mình để mua thiết bị và lên kế hoạch cho chuyến thám hiểm. Vào ngày 23 tháng 9 năm 1892, một đoàn thám hiểm bảy người với nhiều ngựa, vài con voi ngựa và một khẩu súng ngắn Winschester, do Yersin chỉ huy, rời Nha Trang đến Ninh Hòa và sau đó đến Ban Mê. Ba tháng sau khi rời Nha Trang.

Lộ trình 3 chuyến thám hiểm của Yersin

Đoàn thám hiểm đến Stung Treng bên bờ sông Mekong. Các bản đồ do ông vẽ được gửi đến Luang Prabang ở Lào để so sánh với hồ sơ của phái bộ Pavie và sau đó được chuyển đến Paris. Yersin trở lại Pháp, ở lại Paris trong ba tháng ghi danh theo học ở Đài Thiên văn Montsouris, và từ chối tham gia sứ mệnh Pavie. Nhờ sự can thiệp của Pasteur, Sea Line đã giúp Yersin mua thiết bị và thêm tiền để trang trải chi phí cuộc thám hiểm.

Tháng 6 năm 1893, Yersin được Toàn quyền Đông Dương Jean-Marie de Lanessan giao nhiệm vụ tổ chức một cuộc thám hiểm đường bộ từ Biên Hòa đến Đồng Nai, Di Linh, và cuối cùng là Cao nguyên Lâm Viên. Yersin thuật lại trong sổ tay của mình vào ngày 21 tháng 6 năm 1893, rằng có nhiều khu định cư khác nhau của tộc người D’Lat trải khắp vùng “Từ trong rừng thông bước ra tôi sững sờ khi đối diện một bình nguyên hoang vu giống như mặt biển tràn đầy những làn sóng màu xanh lá cây.

Sự hùng vĩ của rặng Langbiang hòa lẫn vào đường chân trời tây bắc tạo nên bối cảnh tráng lệ, gia tăng vẻ đẹp của vùng đất này.” Toàn quyền Paul Doumer thành lập một khu nghỉ mát cho người châu Âu trên lãnh thổ được Yersin xác định vào năm 1899, sau đó trở thành Đà Lạt.

Tầm quan trọng của chuyến đi này lớn hơn nhiều so với lần trước, có tới tám mươi người đang uốn lượn dưới tán cây với sự hỗ trợ của chính phủ, những người đã cung cấp thực phẩm, lao động, tiền bạc và vũ khí. Những chiếc lá từ rừng Để đổi lại, Yersin được yêu cầu điều tra các tuyến đường phát triển kinh tế mới, những địa điểm lý tưởng để chăn nuôi và kiểm kê tài nguyên rừng và khoáng sản.

Yersin bị chùy vào chân, gãy xương, dùng dao rựa chém đứt nửa ngón tay cái bàn tay trái, Thục dùng giáo đâm vào ngực. Bọn cướp bỏ đi, nghĩ rằng Yersin đã chết. Dưới sự hướng dẫn của Yersin, họ mở vết thương, lấy mũi nhọn ra, sát trùng, nẹp chân ông, đặt ông trên một cái yếm bằng tre và dây thừng từ rừng, rồi mang ông đi nhiều ngày sau Phan Rang. một nhà điều hành điện báo đã gọi cho Calmette vào Sài Gòn để gửi thuốc.

Trong khi vết thương lành lại, Yersin dành thời gian tìm hiểu cách hoạt động của máy phát điện tín. Sau đó ông được đưa trở lại Sài Gòn để viết báo cáo, vẽ bản đồ và vạch ra các tuyến đường khả thi.

Yersin chuẩn bị cho chuyến thám hiểm lần thứ ba, dài nhất và tham vọng nhất của ông, với ý định mở một tuyến đường mới từ Trung Kỳ sang Lào, khác với tuyến đường của Pavie qua Điện Biên Phủ. Trước khi Yersin đi, Thức đã bị bắt, và ông đã chứng kiến ​​cuộc hành quyết để lại nhiều cảm xúc. 

Cuối năm 1893, với một lực lượng hùng hậu – ngoài 54 người tùy tùng, còn có một toán lính mang súng tháp tùng – Yersin khởi hành từ Biên Hòa lên Đà Lạt, tiếp tục lên cao nguyên Đắc Lắc, ở Attopeu ở Nam Lào, sau đó đi về phía đông ra biển. Yersin đến Đà Nẵng vào ngày 17 tháng 5 năm 1894. ở bờ biển phía đông Việt Nam.

Mục nhật ký ngày 11 tháng 4 của Yersin viết, “Đường đi thật là khủng khiếp. Trong 4 ngày liên tiếp, chúng tôi phải vượt qua một vùng núi hiểm trở, trèo xuống, leo lên, cứ đơn điệu như thế mãi làm cho chúng tôi rất mệt mỏi. Cây cối chen chúc. Không có đường mòn. Chúng tôi phải khòm lưng chui qua các bụi tre. Vì trời mưa nên rừng có nhiều vắt không thể tả được. Những người Việt Nam đi cùng với chúng tôi bị sốt rét mặc dù đã uống thuốc ngừa…”

5. Nghiên cứu bệnh dịch hạch

Trong khi Yersin đang chuẩn bị cho chuyến thám hiểm thứ tư của mình thì bệnh dịch hạch bùng phát ở miền nam Trung Quốc và lan sang Đông Dương. Chính quyền thuộc địa đã cử Yersin đến Hồng Kông để nghiên cứu về bệnh dịch. Vào ngày 15 tháng 6 năm 1894, Yersin đến Hồng Kông và nhìn thấy xác người chết vì bệnh dịch hạch trên đường phố, trong vũng nước, trong vườn, trên những chiếc thuyền neo đậu.

Yersin ngay lập tức đăng ký quan sát đầu tiên của mình: “Tôi nhận thấy có rất nhiều chuột chết trên mặt đất.” Ba ngày trước đó, Kitasato cũng đã đến Hồng Kong để nghiên cứu bệnh dịch. Với sự hỗ trợ dồi dào của Anh, Kitasato thành lập một phòng thí nghiệm tại Bệnh viện Thị trấn Kennedy, nơi Yersin chỉ được phép quan sát công việc của nhóm Kitasato.

Sau khi đội Nhật Bản rời đi, người ông muốn giữ Yersin ở lại Hồng Kông, nhưng ông từ chối. Vì các báo cáo ban đầu của Kitasato không rõ ràng và đôi khi mâu thuẫn, nhiều người tin rằng Yersin là người duy nhất phát hiện ra trực khuẩn. Tuy nhiên, một phân tích hình thái học về những gì Kitasato phát hiện ra cho thấy “Kitasato đã khảo nghiệm trực khuẩn gây bệnh ở Hồng Kông vào cuối tháng 6 và đầu tháng 7 năm 1894” ngay sau khi Yersin công bố phát hiện của mình (ngày 20 tháng 6). Do đó, sự “không thể bác bỏ sự đóng góp” của Kitasato không thể bị từ chối. .

Bệnh dịch hạch

Cũng nên biết rằng vi trùng gây bệnh phát triển tốt nhất trong môi trường nhiệt độ thấp, vì vậy phòng thí nghiệm được trang bị đầy đủ của Yersin có lợi thế hơn trong cuộc đua với Kitasato.

Yersin là người đầu tiên chỉ ra rằng trực khuẩn có trong chuột bị nhiễm bệnh và bệnh nhân là như nhau, từ đó giải thích phương thức lây truyền của bệnh. Cùng năm, phát hiện này được cộng tác viên Émile Duclaux gửi đến Viện Hàn lâm Khoa học Pháp trong một bài báo có tựa đề La Peste Bubonique de Hong-Kong (Bệnh dịch ở Hồng Kông).

Từ năm 1895 đến năm 1897, Yersin đã nghiên cứu sâu hơn về bệnh dịch hạch. Năm 1895, ông trở lại Viện Pasteur ở Paris và cùng với Émile Roux, Albert Calmette và Armand Borrel điều chế huyết thanh chống bệnh dịch hạch đầu tiên. Cùng năm đó, ông trở lại Đông Dương và thành lập một phòng thí nghiệm nhỏ ở Nha Trang để sản xuất huyết thanh, (năm 1905 viện này trở thành một chi nhánh của Viện Pasteur).

Yersin – người tìm ra trực khuẩn dịch hạch

Năm 1896, Yersin đến Canton, được phép tiêm huyết thanh được pha chế ở Nha Trang cho một chủng sinh bị bệnh ở đó, và nhanh chóng thu được kết quả. Ông trở thành thầy thuốc đầu tiên cứu sống một bệnh nhân mắc bệnh dịch hạch. Yersin tiếp tục hành trình chống dịch bằng huyết thanh với các điểm đến tiếp theo là Hạ Môn, Formosa (nay là Đài Loan), và sau đó là Macao.

6. Nông nghiệp

Sau Bombay, Yersin quyết định trở lại Nha Trang vào năm 1898. Được sự ủng hộ của Toàn quyền Doumer, ông đã thành lập Viện Pasteur Nha Trang. Sau đó, ông mua một mảnh đất rộng 500 ha ở Suối Giao (nay là Suối Dầu) để trồng trọt và chăn nuôi. Ông đã trồng cây cà phê Liberia, cây thuốc và cây coca để sản xuất cocaine được sử dụng trong ngành dược phẩm, đồng thời lựa chọn nhiều loại động thực vật từ khắp nơi trên thế giới để trồng ở đây. Trong thời kỳ này, việc sản xuất chống dịch

Whey cho bò là nguồn thu nhập chính của Yersin. Trung tâm thí nghiệm này sau đó trở thành viện thú y đầu tiên ở Đông Dương. Là nhà nhập khẩu cây cao su đầu tiên tại Việt Nam, Yersin đã trở thành chủ sở hữu của một đồn điền cao su rộng 100 ha ban đầu, kiếm đủ tiền để nuôi viện của mình.

Viện Pasteur năm 1890

Trở về Nha Trang lập trang trại là điểm khởi đầu cho một giai đoạn khác trong cuộc đời của Yersin: cuộc sống ẩn dật, bỏ lại hào quang của một huyền thoại sống: người chiến đấu chống lại bệnh dịch và khám phá Cao nguyên Lâm với niềm đam mê mới: nghiên cứu và thực hành trong nông nghiệp và chăn nuôi.

ông từ chối gặp các nhà báo, vì vậy họ bịa ra những câu chuyện giàu trí tưởng tượng về Yersin, nhưng ông không quan tâm. Từ Suối Giao, sau chuyến thám hiểm ngắn với Armand Krempf – Hai ngày chèo thuyền và hai ngày leo núi – Yersin khám phá Núi Hòn Bà.

Năm 1915, ông tiến hành di cư động thực vật, gieo hạt và xây dựng một ngôi nhà gỗ kiểu Thụy Sĩ. Ông đã xây dựng một chuồng chim và giới thiệu các loài chim quý hiếm đến lãnh thổ rộng 15.000 mẫu ông của mình. Ông đã trồng một thí nghiệm về chinensis để tạo ra một loại thuốc có thể chữa được bệnh sốt rét.

Yersin đã dùng số tiền kiếm được từ các giải thưởng khoa học để xây dựng con đường dài 30 km quanh co từ Suối Giao đến Hòn Bà. Bằng cách sử dụng thiết bị tiên tiến “Người đánh dấu đường cải tiến”, ông đã đích thân chỉ đạo công việc với sự giúp đỡ của người An Nam để tạo ra một con đường có độ mịn 10 phần trăm.

Đôi khi cần phải làm nổ đá bằng thuốc nổ và “xây tường từ đống đổ nát”. Nhờ con đường này, Yersin đã mang một máy phát điện đến ngôi nhà gỗ, lắp đặt hệ thống chiếu sáng và khởi động một máy lọc nước cho mọi người. tưới cây và đặt hàng một con sâu bướm Citroën ở Pháp cùng loại với “những chiếc xe đã băng qua sa mạc Sahara.”.

Yersin đã thuyết phục Fichot, một kỹ sư thủy văn từng phục vụ trong Hải quân và rất quan tâm đến thiên văn học, về sống cùng mình trong một ngôi nhà lớn ở Xóm Cồn, trên mái nhà có lắp kính viễn vọng và kính thiên văn đi cùng.

7. Trường Y khoa Hà Nội

Trước khi rời Đông Dương vào năm 1902, Toàn quyền Paul Doumer đã mời Yersin từ Nha Trang ra Hà Nội để thành lập trường y tế, bệnh viện và trung tâm vệ sinh. Yersin được mệnh danh là hiệu trưởng đầu tiên của École de Médecine de Hanoi (Trường Y Hà Nội), tiền thân của Đại học Y Hà Nội, vào năm 1930.

Trường khai giảng ngày 1 tháng 3 năm 1902, năm học đầu tiên có 29 học sinh, 15 từ Bắc Kỳ, 5 từ Trung Kỳ, 8 từ Nam Kỳ, và 1 từ Campuchia. Tất cả các em đều nhận được học bổng 8 đồng mỗi tháng. Ghi nhận của Yersin về những sinh viên y khoa đầu tiên được đào tạo ở Đông Dương, “Họ rất chăm học, có những người xuất sắc ngang với những sinh viên giỏi nhất bên Pháp. Điều thú vị là ngay cả những người thông minh cũng học rất chăm. Gần như có thể nói rằng không có ai lười biếng.”

8. Yersin đến Việt Nam

Yersin là một chàng trai ưa mạo hiểm, đã tình nguyện làm bác sĩ cho một hãng hàng hải vào tháng 9 năm 1890. ông làm việc trên một con tàu du lịch đến Viễn Đông, nối Sài Gòn, Nha Trang và Hải Phòng dọc theo bờ biển Việt Nam. Ngày 29 tháng 7 năm 1891, ông lên bờ và ngắm nhìn cảnh quan Nha Trang, nơi có nhiệt độ ấm áp, và chọn đây là quê hương thứ ba của mình.

Yersin sống một mình ở Nha Trang và là một chàng trai trầm tính, giản dị và tốt bụng. ông mặc một bộ quần áo kaki đã sờn, áo khoác ba túi bốn khuy, áo sơ mi trắng không cài khuy, quần kaki bó sát và giày vải.

Các bữa ăn thường không tốn kém. Thức ăn yêu thích của ông ấy thường xuyên là súp rau với bánh mì hoặc bánh quy, và ông ấy thích cá hơn thịt. Món khai vị thông thường của ông ấy là nước bột quinquina được làm thủ công. ông thỉnh thoảng uống nước có pha nước lá sả, loại nước mà ông khẳng định là rất dễ tiêu hóa.

Nhà làm việc của bác sĩ Alexandre Yersin

9. Khám phá ra vi khuẩn gây bệnh dịch hạch

Bệnh dịch hạch đã được phát hiện ở Côn Minh, Vân Nam, Trung Quốc, từ năm 1866. Năm sau, căn bệnh này di cư đến Quảng Đông, nơi nó nằm im trong vài năm, gây ra mối đe dọa cho miền Bắc Việt Nam. Dịch lan sang Hồng Kông sau khi giết chết hàng chục nghìn người. Chính phủ Pháp đã phái Yersin đến đó để điều tra nguyên nhân của cơn bạo bệnh. Ngày 15 tháng 6 năm 1894, Yersin hạ cánh xuống Hồng Kông.

Yersin gặp gỡ các nhà khoa học Nhật Bản do Kitasato, một học trò của Robert Koch, dẫn đầu tại bệnh viện Kennedy (người phát hiện ra vi khuẩn lao). Họ đến trước Yersin ba ngày.

Kitasato và bệnh viện không hợp tác với Yersin. Ông có một phòng thí nghiệm tại bệnh viện và độc quyền mổ xẻ những bệnh nhân chết vì bệnh dịch hạch để phục vụ mục đích nghiên cứu. Yersin phải thuê nhân công dựng một túp lều tranh có hai phòng, một để làm việc và một để ở. Vào ngày 22 tháng 6 năm 1894, Yersin chuyển các công cụ của mình đến đó. Không giống như Kitasato, người chỉ quan tâm đến việc tìm kiếm vi khuẩn trong máu, Yersin tập trung vào việc phẫu thuật nạo vét hạch và đã thành công.

Lán tre phủ rơm, nơi ông tìm ra trực khuẩn gây bệnh dịch hạch

Yersin đã nhờ Giáo sĩ Vigano giúp đỡ và đưa tiền cho những người chôn xác. Yersin được đưa xuống tầng hầm trước khi đưa đến nghĩa trang. Ông phải loại bỏ lớp canxi trên xác chết, loại bỏ các hạch bạch huyết trên xác và mang nó trở lại phòng thí nghiệm của mình. Ông quan sát vi khuẩn hình que, đầu tròn được nhuộm bằng thuốc tẩy Loeffler dưới kính hiển vi trong một trường nhìn dày đặc.

Yersin tiêm vi khuẩn vào chuột, 24 giờ sau chuột chết. Các động vật thử nghiệm khác chết sau 2 đến 6 ngày và nổi đầy các hạch bạch huyết. Chỉ khoảng 7 ngày tuổi, Yersin đã phát hiện ra vi khuẩn dịch hạch. ông gửi cô đến Viện Pasteur. ở Paris một số ống nghiệm chứa đầy mẫu từ các hạch bạch huyết của bệnh nhân. Đại hội Sinh học Thế giới lần thứ 10 năm 1975 đã quyết định đặt tên vi khuẩn là “Yersinia pestis” theo tên người phát hiện ra nó.

Vào tháng 4 năm 1895, Yersin đến Pháp để cộng tác với Roux, Calmette và Borrel về việc phát triển vắc-xin và huyết thanh để chữa bệnh dịch hạch. Khi sản xuất huyết thanh xong, Yersin xin về Nha Trang xây dựng phòng thí nghiệm để sản xuất một lượng lớn huyết thanh.

Tiến sĩ Simon đã tìm thấy một loài bọ chét cư trú trên chuột vào tháng 5 năm 1897, là nguồn lây lan bệnh dịch hạch.

10. Thành lập Viện Pasteur Nha Trang

Yersin thành lập một phòng thí nghiệm khiêm tốn trên bờ biển Nha Trang và phát triển một trang trại chăn nuôi gia súc, lừa, ngựa, thỏ và chuột ở Khánh Hòa với kinh phí hạn hẹp 5.000 lạng bạc do Toàn quyền Đông Dương tài trợ.

Yersin tìm thấy Cao nguyên Lâm Viên cao 1.500m vào ngày 21 tháng 6 năm 1893. Năm 1899, Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer, thành lập ở đây một trung tâm giải trí châu Âu, nơi trở thành thành phố Đà Lạt.

Yersin là người đầu tiên đưa khoa học thú y vào Việt Nam. Ông cho rằng nông dân ở Đông Dương sử dụng gia súc làm sức kéo chính. Sinh kế của người nông dân sẽ bị đe dọa nếu vật nuôi của họ bị bệnh. Yersin nhận ra sự cần thiết của việc ngăn chặn sự bùng phát dịch bệnh ở bò. Ông là nhà nghiên cứu tiên phong, người đặt nền móng cho ngành thú y tại Việt Nam.

Sau một thời gian thử nghiệm, năm 1904, Yersin đã xác định được sự hiện diện của các loại bệnh tật ở Đông Dương: bệnh thán thư, bệnh dịch tả trâu bò và bệnh nhiễm trùng huyết ở trâu bò. Ông quan tâm đến việc đào tạo một số lượng lớn nhân viên thú y trên toàn bộ khu vực Đông Dương.

Viện Pasteur Nha Trang

Viện Pasteur Nha Trang đã nghiên cứu phát triển huyết thanh và thuốc chữa bệnh dịch tả trâu, bò từ năm 1899.

Ban đầu, Yersin trồng ngũ cốc tại trang trại Suối Dầu để nuôi nhân viên và vật nuôi. Khi việc sản xuất vắc-xin và huyết thanh bắt đầu bình thường, ông tính đến việc trồng thêm một vài loại cây trồng để tạo thêm kinh phí cho hoạt động của Viện Pasteur Nha Trang, vì Viện là một cơ sở tư nhân, không phải một công ty tư nhân. Quyền của nhà nước thuộc địa

11. Phát triển cây cao su (hévéa brasiliensis)

Năm 1897, Yersin bắt đầu trồng cao su ở Suối Dầu với sự hỗ trợ của Vernet (một kỹ sư nông nghiệp). Năm 1909, diện tích cao su lên tới 100 ha ở Suối Dầu để Viện Pasteur Nha Trang quản lý ngân sách và tránh phải xin trợ cấp.

12. Nhập chủng cây quinquina

Sau Thế chiến thứ nhất, Việt Nam đã hết quinine để chống lại bệnh sốt rét. Yersin bắt đầu trồng cây quinquina trên cao nguyên Lang Bian vào năm 1923. Diện tích trồng cây quinquina đã tăng 671 ha chỉ trong hai năm, 1937-1938, nhờ sự hỗ trợ của nhà hóa học Lambert. Các công nhân đã nhặt được gần 41 tấn vỏ quinquina và tạo ra 3.227 kg sulfat de quinquina, đảm bảo sự tự cung tự cấp quinquina cho Đông Dương.

13. Hiệu trưởng Trường Y khoa Đông Dương, tiền thân của Trường đại học Y Dược khoa Hà Nội

Hà Nội được chọn làm nơi xây dựng Trường Y khoa Đông Dương. Trường Y khoa Đông Dương là trung tâm văn hóa và khoa học của giai cấp thống trị thời bấy giờ, đồng thời là địa điểm truyền bá ông hưởng của nền văn minh phương Tây, đặc biệt là của Pháp.

Bác sĩ Yersin được Toàn quyền Đông Dương bổ nhiệm làm Hiệu trưởng ngày 8 tháng 1 năm 1902. Yersin đã vạch rõ sứ mệnh và yêu cầu của nhà trường: Trường Y khoa Đông Dương phải là địa điểm vừa đào tạo vừa nghiên cứu khoa học, với mục tiêu trở thành một nhà khoa học lỗi lạc. trung tâm ở Bắc Kỳ. Ông có trách nhiệm di dời trường từ ấp Kinh Lược đến đường Bobillot (đường Lê Thánh Tông ngày nay).

Người thầy đầu tiên của Trường Y khoa Đông Dương

Trường Y Đông Dương hoạt động trở lại vào năm 1904, Yersin từ chức Hiệu trưởng. Ngày 9 tháng 7 năm 1904, ông rời Hà Nội vào Nha Trang nhận chức Viện trưởng Viện Pasteur Đông Dương.

Yersin là tác giả của 55 ấn phẩm và 40 công trình về y học trong suốt 57 năm hoạt động khoa học của mình (1886-1943), trong đó có 13 dự án chuyên nghiên cứu về bệnh dịch hạch và 15 dự án tập trung vào nông nghiệp quinquina và cây cao su.

14. Yersin về cõi tiên

Ông mất ngày 1 tháng 3 năm 1943 lúc 1 giờ sáng, hưởng thọ 80 tuổi. Trong Di chúc ông ghi: “Tôi muốn được chôn ở Suối Dầu. Hãy chôn tôi nằm úp xuống. Yêu cầu ông Bùi Quang Phương giữ tôi lại tại Nha Trang, đừng cho ai đem tôi đi nơi khác. Mọi tài sản còn lại xin tặng hết cho Viện Pasteur Nha Trang, và những người cộng sự lâu năm.

Đám táng làm giản dị, không huy hoàng không điếu văn”. Xin hãy giữ tôi ở Nha Trang và không cho phép ai đưa tôi đi bất cứ nơi nào khác. Viện Pasteur Nha Trang và các cộng sự lâu năm sẽ nhận được toàn bộ tài sản còn lại. Việc chôn cất cơ bản, không hoành tráng và cũng không có điếu văn ”.

Ngày 1-3-1943 Ngày mất của Alexandre Yersin

Yersin đã được khuyên nên tổ chức một đám tang yên tĩnh, phù hợp với một chàng trai tuyệt vời chưa từng thấy ở Việt Nam. Người dân đặt hương hai bên đường hơn 20 cây số từ Nha Trang đến Suối Dầu, nơi an nghỉ của ông. Người ta xây dựng đền thờ để tôn vinh ông. Mộ của ông được công nhận là Di tích Lịch sử Quốc gia.

Trong lễ kỷ niệm 151 năm ngày sinh Bác sĩ Alexandre Yersin (22/9/1863 – 22/9/2014), Sở Văn hóa Thông tin và Du lịch tỉnh Khánh Hòa đã công bố Quyết định của Nhà nước ta phong tặng danh hiệu “Công dân Việt Nam danh dự” cho BS. . Alexandre Yersin sau khi di cảo.

Khu mộ bác sĩ Alexandre Yersin ở Khánh Hòa

Hà Nội, Đà Nẵng, Nha Trang, Đà Lạt, Thủ Dầu Một và Thành phố Hồ Chí Minh cũng là những lựa chọn. Đường phố ở Thành phố Hồ Chí Minh được đặt theo tên nhà vật lý Yersin. Trường Đại học Yersin được thành lập năm 2004 tại Đà Lạt.

Hội những người ái mộ Yersin được thành lập vào ngày 20 tháng 9 năm 1992, với PGS.TS. Nguyễn Thị Thế Trâm – Viện trưởng Viện Pasteur Nha Trang với tư cách là Viện trưởng, với những hành động duy trì mục đích nhân đạo của Yersin.

Di tích nào mang đậm dấu ấn của bác sĩ Yersin tại Khánh Hòa

15. Vinh danh

Yersin đã để lại nhiều kỷ niệm sâu sắc tại Việt Nam, được người dân trong vùng trìu mến gọi ông là Ông Năm, theo cấp bậc đại tá trong quân y (quân hàm năm dòng). Tuy nhiên, theo Patrick Deville, người dân Làng Cồn gọi Yersin như vậy vì ông “có một chiếc lon vàng năm sọc trên bộ đồng phục trắng” khi ông vẫn đang làm bác sĩ trên tàu.

Khi còn là một sinh viên y khoa trẻ tuổi ở Marburg, Yersin đã ngưỡng mộ David Livingstone và mơ ước được theo bước chân của danh nhân người Scotland, sinh ra trước ông nửa thế kỷ. Yersin đã dành cả cuộc đời của mình để biến ước mơ này thành hiện thực.

Cuộc đời phi thường của Alexandre Yersin

Patrick Deville, tác giả của Peste & Choléra, người đoạt giải Femina 2012, nhận xét rằng Yersin là “một tín đồ chân chính của Giáo hội Tin Lành vùng Morges và của tấm gương Livingstone, người cũng là bác sĩ, nhà thám hiểm, và mục sư”.

Ông sống gần gũi với cư dân trong vùng, và hết lòng giúp đỡ những ngư dân nghèo trong làng chài nhỏ. ông sống trong một ngôi nhà cổ ba tầng, trên tầng cao nhất ông đặt một kính viễn vọng để quan sát cảnh báo bão cho làng chài. Khi có bão, ông gọi dân làng đến ở nhà mình và cung cấp thức ăn cho họ. Yersin khám bệnh miễn phí cho người nghèo.

Ông viết cho mẹ mình: “Mẹ hỏi con có thích ngành y không. Có và không. Con rất vui được chữa trị cho những người đến nhờ con khám, nhưng con không muốn biến y học thành một cái nghề, nghĩa là con sẽ không bao giờ có thể đòi một người bệnh trả tiền vì đã chữa bệnh cho người đó. Con coi y học là thiên chức, là mục vụ. Đòi tiền để chữa trị cho bệnh nhân thì chẳng khác nào nói với người đó rằng: tiền hay mạng sống.”

Yersin coi trọng nỗ lực của những người giúp việc bản địa, yêu thương họ và quan tâm đến hạnh phúc của họ.

Ngoài vi khuẩn Yersinia pestis được đặt tên để vinh danh Yersin, ở Việt Nam còn có nhiều địa danh mang tên ông. Tại Hà Nội, Đà Nẵng, Nha Trang, Đà Lạt, Thủ Dầu Một, Phan Rang và Thành phố Hồ Chí Minh đều có đường phố mang tên Yersin.

Nằm bên trong khuôn viên Viện Pasteur Nha Trang là Bảo tàng Alexandre Yersin, nơi lưu giữ nhiều kỷ vật của Yersin. Công viên Yersin nằm ven biển Nha Trang, có tượng Yersin cao 4m, là một thắng cảnh của thành phố. Mộ của Yersin tại Suối Dầu (cách Nha Trang 20 km) hàng năm được rất nhiều người đến viếng.

Bảo tàng Alexandre Yersin

Một trường học (bắt đầu xây dựng vào năm 1927 và mở cửa vào năm 1935) được đặt theo tên của Yersin để vinh danh ông. Lycée Yersin (nay là Trường Cao đẳng Sư phạm) là một công trình kiến ​​trúc đẹp và độc đáo của Đà Lạt. Thành phố này, cũng được đặt theo tên của ông, là quê hương của Công viên Yersin và một trường học được thành lập vào năm 2004, Đại học Yersin. Yersin đã nhận được Beidou Star, giải thưởng cao quý nhất của Pháp. Năm 1940, Yersin trở lại Pháp lần cuối cùng trước khi Thế chiến II bùng nổ

Peste et choléra của Patrick Deville kể về cuộc đời của Yersin đã đoạt giải Femina năm 2012. Hiệp hội người hâm mộ Yersin, được thành lập vào năm 1992 với hơn 700 thành viên nhằm giúp đỡ trẻ em nghèo và khuyết tật cũng như truyền bá lý lịch và nguyên nhân của Yersin, là tổ chức phi chính phủ duy nhất ở Việt Nam được nhận Huân chương Lao động.

Kể từ năm 2000, các lãnh sự quán Pháp tại Hồng Kông và Ma Cao đã cấp học bổng Alexandre Yersin hàng năm cho sinh viên cư trú tại hai lãnh thổ Trung Quốc này đến Pháp theo học các chương trình cao học.  Tổng công ty Bưu chính Pháp đã phối hợp với Viện Pasteur Paris, Viện Hàn lâm Khoa học Hải ngoại Pháp và Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp phát hành hai bộ tem cộng đồng Việt Nam và Pháp về Alexandre Yersin.

Ngày 22 tháng 9 năm 2014, nhân sinh nhật lần thứ 151 của Alexandre Yersin, tại Nha Trang đã tổ chức lễ công bố quyết định phong Yersin là “Công dân Việt Nam danh dự”, đồng thời tổ chức triển lãm Bộ sưu tập. diễn ra tại Nha Trang.

Tượng Bác Sĩ Alexandre Yersin

16. Chuyện bên lề

Yersin đã viết thư cho mẹ và chị gái của mình kể từ khi ông ấy chuyển đi xa nhà. Với gần 1.000 bức thư, chúng ta biết nhiều sự thật về cuộc đời dấn thân của ông ấy. Chúng ta cũng có thể thấy sự hóm hỉnh của nhà khoa học trong bức thư ông gửi từ Hồng Kông, “Con còn nhiều điều nữa muốn thưa với mẹ, nhưng có hai xác chết đang chờ con. Họ muốn ra nghĩa địa cho sớm. Tạm biệt mẹ thân yêu. Mẹ rửa tay sau khi đọc thư này kẻo bị lây dịch hạch, mẹ nhé.” Vào tháng 11 năm 1920, khi lên tàu Paul Lecat đến Marseille, Yersin bị từ chối vào phòng ăn của con tàu do không có cà vạt.”

Ông “thường sử dụng từ người ta cho cả ba ngôi số ít lẫn ba ngôi số nhiều, dùng cho cả người lẫn con vật.” Yersin biết tiếng Việt nhưng không mấy tinh tế. Yersin là người lái những chiếc xe đầu tiên ở Hà Nội vào đầu thế kỷ XX: chiếc Serpollet 5 mã lực đầu tiên được đưa từ Nha Trang, sau đó là chiếc Serpollet thứ hai, phiên bản mới nhất. Trong nửa thế kỷ ở Việt Nam, ông thường xuyên nhập khẩu các thiết bị tiên tiến và thậm chí còn lên kế hoạch xây dựng một sân bay ở Nha Trang.

Bác sĩ Alexandre Yersin – Người tìm ra Đà Lạt